มะดัน

ข้อมูลทางพฤกษศาสตร์

ชื่อสามัญ : madan

ชื่ออื่น ๆ : –

วงศ์ : CLUSIACEAE

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Garcinia schomburgkiana Pierre

ชื่อพ้องวิทย์ : –

ลักษณะสำคัญ : ลำต้นมีขนาดเล็กถึงกลาง เนื้อไม้ค่อนข้างเหนียว แตกกิ่งตั้งแต่ระดับล่างของลำต้น และแตกกิ่งมากจนมีลักษณะเป็นทรงพุ่มหนา กิ่งมีลักษณะค่อนข้างเป็นสี่เหลี่ยม ผิวกิ่งค่อนข้างดำ กิ่งสามารถโค้งงอได้ง่าย ใบเดี่ยว 3-5×6-9 ซม. ออกเป็นคู่ตรงข้ามกันบนกิ่ง รูปร่างค่อนข้างรียาว ปลายใบมน โคนใบสอบ มีแผ่นใบ และขอบใบเรียบ เนื้อใบค่อนข้างหนา สีเขียวสดถึงเขียวแก่ตามอายุใบ ดอกออกเป็นช่อ ออกตามง่ามใบ แต่ละช่อมีดอกประมาณ 3-6 ดอก ประกอบด้วยดอกเพศผู้ และดอกสมบูรณ์เพศ แต่ละดอกประกอบด้วยกลีบเลี้ยง 4 กลีบ และตัวดอกที่เป็นกลีบดอก 4 กลีบ กลีบดอกมีสีชมพูอมแดง ผล 3-5×2-3 ซม. มีลักษณะค่อนข้างกลม และยาวรี ผิวเปลือกผลมีสีเขียวเข้ม และเป็นมัน เนื้อผลค่อนข้างหนา และมีรสเปรี้ยวจัด เมล็ดมี 3-4 เมล็ด กลมรี และส่วนปลายค่อนข้างแหลม เมื่อผลยังอ่อน เมล็ดจะมีสีขาว เมื่อผลแก่ เมล็ดจะมีสีน้ำตาล และแข็ง

ระบบนิเวศและการกระจาย : พบได้ในสวนผลไม้ สวนหลังบ้าน ตั้งแต่ภาคกลางจนถึงภาคใต้ของไทย มักปลูกริมน้ำ พื้นที่ชุ่มชื้น ริมห้วยในป่าดิบแล้ง

การเพาะปลูก : เป็นพืชเขตร้อนชื้น ชอบดินชื้นแฉะ

การขยายพันธุ์ : เพาะเมล็ด งอกง่ายมาก แต่ช่วงแรกโตช้า อาจใช้เวลาถึง 6 เดือน หรือตอนกิ่ง

ส่วนของพืชที่ใช้ประโยชน์ : ยอดอ่อน และผล

แหล่งเก็บหา : สวนยกร่อง สวนสมรม ริมน้ำ

เมนูอาหารผักยืนต้น

ผลมะดันรสเปรี้ยว ใช้ปรุงรสอาหารเช่น น้ำพริกกะปิ น้ำพริกลงเรือ ต้มส่้ม ต้มยำ แกงส้ม เป็นต้น ยอดและใบอ่อนรับประทานเป็นผักได้ ใส่ต้มต่างๆ เพื่อปรุงรสเปรี้ยว หรือจะนำมาต้มมาแกงอย่างที่แกงใบชะมวงก็อร่อยไม่แพ้กัน

ข้อมูลทางโภชนาการ

คุณค่าทางโภชนาการของผลมะดัน ต่อ 100 กรัม

คาร์โบไฮเดรต 6.5 กรัมใบมะดัน
ไขมัน 0.1 กรัม
โปรตีน 0.3 กรัม
เส้นใย 0.4 มิลลิกรัม
วิตามินเอ 431 หน่วยสากล
วิตามินบี 2 0.04 มิลลิกรัม
วิตามินซี 5 มิลลิกรัม
ธาตุแคลเซียม 17 มิลลิกรัม
ธาตุฟอสฟอรัส 7 มิลลิกรัม
ธาตุเหล็ก 0 มิลลิกรัม

คุณค่าทางโภชนาการของใบอ่อนมะดัน ต่อ 100 กรัม

คาร์โบไฮเดรต 7.3 กรัมมะดัน
ไขมัน 0.1 กรัม
โปรตีน 0.3 กรัม
วิตามินเอ 225 หน่วยสากล
วิตามินบี 1 0.01 มิลลิกรัม
วิตามินบี 2 0.04 มิลลิกรัม
วิตามินบี 3 0.02 มิลลิกรัม
วิตามินซี 16 มิลลิกรัม
ธาตุแคลเซียม 103 มิลลิกรัม
ธาตุฟอสฟอรัส 8 มิลลิกรัม

สรรพคุณทางยา

รากและใบ : รสเปรี้ยว แก้กระษัย แก้ระดูเสีย กัดเสมหะ ขับฟอกโลหิต แก้หวัด ระบายท้อง

รกมะดัน : รสเปรี้ยว แก้หวัด แก้ไข้ทับระดู ระดูทับไข้ ฟอกโลหิต แก้ระดูเสีย กัดเสมหะ

ลูก : รสเปรี้ยว แก้ศอเสมหะ ขับเสมหะ ระบายท้อง ฟอกโลหิตระดู

การใช้ประโยชน์อื่นๆ

• ปลูกเป็นแนวรั้วทึบ