กุ่มน้ำ

ข้อมูลทางพฤกษศาสตร์

ชื่อสามัญ : N/A

ชื่ออื่น ๆ : กุ่มน้ำ kum nam (ทั่วไป) กุ่ม kum (ภาคอีสาน) รอถะ ro-tha (ละว้า-เชียงใหม่) เหาะเถาะ ho-tho (กระเหรี่ยง-กาญจนบุรี) อำเภอ am phoe (สุพรรณบุรี)

วงศ์ : CAPPARACEAE

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Crateva magna (Lour.) DC.

ชื่อพ้องวิทย์ : Crataeva nurvala Buch.-Ham.

ลักษณะสำคัญ : ทรงพุ่มแผ่กว้าง ลำต้นอ้วนมักจะบิดงอ เปลือกต้นสีเทาอ่อน มีรูอากาศ (lenticel) สีขาวขนาดใหญ่กระจายและมีรอยย่นตามแนวขวาง ใบประกอบ ใบย่อย 3 ใบ แต่ละใบย่อยขนาด 8-18 x 2.5-6.5 ซม. รูปรีแคบหรือหอกปลายกว้างแหลม โคนสอบแคบ เนื้อหนา ผิวใบหน้าสีเทาอมน้ำตาลมันเงา ท้องใบมีขนอ่อนสีเทา เส้นกลางใบอมแดง เส้นใบข้าง 12-15 คู่ ก้านใบย่อย 0.3-0.6 ซม. ก้านใบร่วม 5-9 ซม. ดอกเป็นช่อใหญ่มากถึง 100 ดอก ช่อดอกยาว 4-6 นิ้ว กลีบรองดอกรูปไข่ปลายแหลม กลีบดอกกลมยาว 2-3 ซม. สีขาว เกสรตัวผู้มีก้านสีม่วงจำนวนมาก เริ่มบานเป็นสีขาวแล้วเป็นเหลืองอ่อนเมื่อดอกโตเต็มที่ ผลกลมหรือรูปไข่ เปลือกเป็นเกล็ดหนาและเหนียว ผลอ่อนผิวมีสะเก็ดสีเหลืองอมเทา ผลแก่ผิวเรียบ 5-8 ซม. ก้านยาว 8-13 ซม. มีเมล็ดมากสีน้ำตาลแก่คล้ายเกือกม้า มีขอบเป็นซี่ ๆ ยื่นออกมา ยาว 6-9 มม.

ระบบนิเวศและการกระจาย : มักขึ้นตามริมแม่น้ำ หนอง บึง ที่ระดับความสูงต่ำกว่า 1000 เมตร กระจายพันธุ์ที่จีน อินเดีย ศรีลังกา บังคลาเทศ เมียนมา ไทย กัมพูชา ลาว มาเลเซีย อินโดนีเซีย

การเพาะปลูก : –

การขยายพันธุ์ : เมล็ด

ส่วนของพืชที่ใช้ประโยชน์ : ผลอ่อน ใบอ่อน ดอก เป็นผักแนม

แหล่งเก็บหา : ริมนา ริมแม่น้ำ ป่าชุมชน นครสวรรค์

เมนูอาหารผักยืนต้น

ข้อมูลทางโภชนาการ

สรรพคุณทางยา

ราก : รสสุขุม แก้ปวดท้อง บำรุงธาตุ ขับหนองให้กระจาย

ใบ : ขมหอม ขับเหงื่อ แก้ไข้ เจริญอาหาร ระบาย ขับพยาธิ แก้ปวดเส้น แก้อัมพาต แก้โรคไขข้ออักเสบ แก้สะอึก ขับผายลม แก้ลมขึ้นเบื้องสูง

ดอก : รสเย็น แก้เจ็บตา แก้เจ็บในคอ แก้ไข้ครั่นเนื้อครั่นตัว

ลูก : รสขม แก้ไข้

เปลือกต้น : รสขมหอม แก้สะอึก ขับผายลม ขับเหงื่อ แก้ในกองลม แก้กระษัย แก้ริดสีดวงผอมแห้ง ระงับพิษที่ผิวหนัง แก้ไข้ ขับน้ำเหลืองเสีย ขับน้ำดี ขับนิ่วในทางเดินปัสสาวะ แก้อาเจียน แก้ลมทำให้เรอ

กระพี้ : รสร้อน แก้ริดสีดวงทวารหนัก

แก่น : รสร้อน แก้นิ่ว

การใช้ประโยชน์อื่นๆ

• เปลือกใช้สำหรับซักผ้า
• ไม้เนื้อแข็งปานกลางใช้สำหรับงานแกะสลักและทำเครื่องใช้ในครัวเรือน กลองและไม้ขีด เศษไม้ทำเป็นแผ่นไม้อัดที่มีความแข็งแรงปานกลางและกันน้ำได้